Euthanasie bij niet-terminaal psychisch lijden

  • This post is also available in: Français
  • This post is also available in: English

Also available in English

De Belgische Artsenvereniging Sint Lucas neemt met grote bezorgdheid kennis van het besluit van de Belgische ‘groep’ van de Broeders van Liefde om euthanasie bij psychisch lijden in niet-terminale situaties mogelijk te maken. Zij is van oordeel dat de onderbouwing van dit besluit zowel vanuit personalistisch oogpunt als vanuit christelijk perspectief  tekort schiet. Euthanasie bij niet-terminaal psychisch lijdenden is niet in het belang van de patient, noch van de samenleving en schaadt ook het christelijk getuigenis van de congregatie in onze cultuur.

De visietekst van maart van dit jaar over dit onderwerp verdedigt ‘een relationele zorgethiek op personalistische grondslag’, waarin ‘een waarde nooit gezien kan worden als een absolute waarde die onvoorwaardelijk prioriteit heeft op andere waarden, maar ‘als een fundamentele waarde die kan afgewogen worden tegenover andere waarden in een personalistische mensvisie’. Dat betreft dus ook de fundamentele waarde van de beschermwaardigheid van het leven. Deze kan ‘afgewogen worden’, volgens de Belgische Broeders van Liefde, tegen de waarde van de autonomie als patiënt. Dat betekent dat uiteindelijk alle waarden, ook die van de beschermwaardigheid van het leven, relatief zijn.

Zeer verschillende waarden worden zo op één en het hetzelfde niveau geplaatst om ze vervolgens tegenover elkaar af te wegen. De waarde van de autonomie van de patiënt kan echter nooit op eenzelfde niveau geplaatst worden als de waarde van de beschermwaardigheid van het leven, daar men bij euthanasie nu juist de autonomie van de patiënt elimineert: toediening van de dood, zelfs op uitdrukkelijk verzoek van de ‘autonome’ patiënt, vernietigt diens autonomie eens en voor altijd. De argumentatie van euthanasie op basis van de autonome wilsbeschikking van de patiënt is dus ‘zelfweerleggend’, en dat betreft niet alleen psychisch lijdenden.

Vervolgens is door experten al voldoende aangetoond dat er geen objectieve gronden bestaan voor euthanasie bij psychisch lijden in een niet-terminale levensfase. Velen van hen vinden dan ook dat euthanasie in die gevallen verboden moet worden, temeer omdat psychisch lijden lang niet altijd uitzichtloos blijkt te zijn. Ook kan men zich grote vragen stellen bij het vermogen van psychisch lijdenden om ‘autonoom’ over hun levenseinde te kunnen beschikken. Dat zet de deur wagenwijd open naar praktijken waar de facto eerder de omgeving (medisch personeel, familie, …) over het leven van psychisch lijdenden gaat beschikken. Euthanasie kan zo té gemakkelijk een ‘praktische’ oplossing worden voor een maatschappelijk en familiaal ‘probleem’.

Tenslotte valt het op dat de Belgische ‘groep’ van de Broeders van Liefde nergens verwijst naar God of naar de Heilige Schrift. Het personalisme dat men aanhangt is relationeel, echter binnen een mensvisie waar geen plaats meer is voor (de relatie met) God, naar wiens beeld en gelijkenis ook de psychisch lijdende mens – volgens de christelijke traditie vanwaaruit ook de Belgische Broeders van Liefde claimen te werken – geschapen is. Elke mens is volgens deze traditie toegerust met een onsterfelijke ziel en hoopt, én kan, zo zijn eeuwige bestemming vinden bij God. Welke de eventuele consequenties voor de patiënt zijn vanuit ‘het perspectief van de eeuwigheid’ of van God, ontbreekt geheel in de visietekst van de Belgische ‘groep’. Er zijn echter vanuit dit religieuze perspectief redenen om zich ernstig zorgen te maken over actieve levensbeëindiging of euthanasie.

De Belgische Artsenvereniging Sint Lucas kan het besluit dan ook alleen maar betreuren. Dit is niet in het belang van de patiënt, noch in dat van de samenleving die zich nu nog meer, en schijnbaar ‘christelijk’ gelegitimeerd acht zich te mogen ‘ontdoen’ van deze zo kwetsbare groep mensen, op basis van het subjectieve oordeel van de psychisch zieke patiënt. Ook is dit besluit niet in het belang van het christelijk getuigenis in die samenleving van deze zo respectabele congregatie die zoveel goeds gedaan heeft, én doet, voor de psychisch lijdenden, en waarvan de generale overste, vanuit Rome, aanhoudend zo’n ander en klinkend voorbeeld geeft.

Vincent Kemme
hoofdredacteur Acta Medica Catholica,
namens de Belgische Artsenvereniging Sint Lucas.

Verwijzingen

Contact: redactie [ad] cathmed [punt] be